Wij keuren plantmateriaal op kwaliteit, identiteit en gezondheid (ziekten en plagen). Daarbij letten we op de administratie, bedrijfshygiëne, eigen kwaliteitscontroles en de traceerbaarheid van producten. Ook inspecteren wij voor de NVWA de import en export van plantmateriaal. Zo kunnen tuinbouwondernemers hun materiaal gezond over de hele wereld verhandelen.
Bedrijfskeuringen optimaliseert processen
In 2024 bereidden we de invoering voor van een nieuw inspectieprogramma. Dit verbetert procesanalyses, bespaart kosten en ondersteunt keurmeesters met digitale tools, zoals interactieve inspectiekaarten. Het nieuwe inspectieprogramma nemen we half maart 2025 in gebruik.
Onze keurmeesters worden in het veld digitaal ondersteund, bijvoorbeeld met overzichtskaarten van het keuringsgebied. Die kaarten gebruiken we onder andere bij de bacterievuurcontroles. Op de digitale kaartlagen staan dan bijvoorbeeld de bufferzones, de te keuren percelen, genomen monsters en eventuele besmettingen. In 2024 troffen we voorbereidingen voor het verbeteren van die kaartlagen. Daardoor zijn de keurmeesters beter toegerust om hun werk uit te voeren.
Nieuw planningssysteem voor import & exportinspecties
In 2024 werkten we aan een nieuw en geautomatiseerd planningssysteem. Dit systeem koppelt inspecties aan keurmeesters op basis van historische data en verwachte reistijden. Dit houdt in dat veruit de meeste import- en exportinspecties automatisch door het systeem aan een keurmeester worden gekoppeld. De planners verwerken handmatig alleen de uitzonderingen en calamiteiten. Verder monitoren ze vooral de planning. Hierdoor werken we efficiënter en verlagen we de kosten voor bedrijven. Het nieuwe systeem namen we begin 2025 in gebruik.
Surveys in opdracht van de NVWA
De NVWA is verantwoordelijk voor de monitoring op quarantaine-organismen (Q’s). De BKD, KCB, NAK en Naktuinbouw voeren de feitelijke inspecties en toetsingen uit. Dit doen zij in opdracht van de NVWA. Bij de vondst van een Q-organisme is de NVWA verantwoordelijk voor de afhandeling. Naktuinbouw ondersteunt waar mogelijk. In opdracht van de NVWA monitoren wij de fytosanitaire status in Nederland voor een aantal specifieke organismen. We kijken dan gericht naar een aantal gewassen vanwege Q-organismen of mogelijk Q-(waardige) organismen. In 2024 vonden we twee keer een Q-organisme tijdens de monitoring.
In opdracht van de NVWA verrichten wij elk jaar ook een onderzoek bij bedrijven die risicogewassen importeren. Dit is een belangrijk onderzoek, omdat sommige ziekten en plagen pas enkele weken na import zichtbaar worden. In 2024 werd tijdens dit onderzoek het insect Scirtothrips dorsalis aangetroffen in Jasmijn-planten. De NVWA voerde nader onderzoek uit en legde maatregelen op.
ToBRFV
In 2024 zijn zeer veel partijen tomaten- en paprikazaad getoetst op het virus ToBRFV. Het aantal vondsten van dit virus was opnieuw hoog, met name bij import. Eind 2024 besloot de Europese Commissie om de quarantainestatus van het virus te wijzigen in RNQP. Dit omdat het virus inmiddels wijdverspreid is in de EU en uitroeien niet meer mogelijk is.
Bacterievuur
Voor de Raad voor de Boomkwekerij voerden wij inspectiewerkzaamheden uit in zogenoemde bufferzones voor bacterievuur in Nederland. Dit deden we zowel op de kwekerijen als in de groene ruimte en fruitteelt. Er waren in 2024 meer vondsten van bacterievuuraantastingen dan in 2023. Daarmee zit het aantal weer op het normale niveau van zo’n 250 vondsten per jaar.
Zowel in de groene ruimte, de fruitteelt en op de kwekerijen waren meer besmettingen. De weersomstandigheden waren zodanig goed voor de ontwikkeling van de bacterie, dat al vroeg in het jaar bacterievuurhaarden ontstonden. Dit had tot gevolg dat we in het gehele seizoen meer aantastingen vonden. Door inspecties vanuit Naktuinbouw blijven de aantastingen beperkt en beheersbaar. Zodoende houden we de bufferzones in stand en blijven we als Nederland voldoen aan de eisen van een ingestelde zone.
Erkenningssystemen
Naktuinbouw ontwikkelde meerdere erkenningssystemen die meerwaarde of topkwaliteit herkenbaar maken.
Nieuw: HSPO
Naktuinbouw ontwikkelde in 2024 een nieuw hygiënesysteem voor plantenkwekers: Hygiëne Systeem Planten Opkweek (HSPO). Dit deden wij op verzoek van en in samenwerking met Plantum en plantenkwekers. Met dit hygiënesysteem kunnen plantenkwekers de hygiëne op het bedrijf verbeteren en mogelijk de keuringsintensiteit van Naktuinbouw verlagen. HSPO heeft als voordelen dat het de gezondheid en kwaliteit van het teeltmateriaal verhoogt. En dat de kans op eventuele problemen of schade verderop in de keten om laag gaat.
Het systeem sluit aan op de verschillende andere systemen die nu op de plantenkwekerijen draaien. Dit zonder de eisen daarvan te verdubbelen. Denk daarbij aan Planet Proof, reguliere Naktuinbouw-keuringen en de erkenning voor het gebruik van het plantenpaspoort. Het systeem staat open voor alle gewassen en voor alle voor het gewas relevante ziekteverwekkers.
Elite Siergewassen
Naktuinbouw Elite Siergewassen is een erkenningssysteem voor de sector voor bloemisterijgewassen. In 2024 waren er wereldwijd 21 deelnemers die ziektevrij en rasecht teeltmateriaal van éénjarige en van vaste planten produceren.
Elite Grootfruit
Naktuinbouw Elite Grootfruit is een aanvulling op de EU-certificering van grootfruitgewassen. Bij Naktuinbouw Elite Grootfruit stelt Naktuinbouw hogere eisen aan de gewassen en de bedrijven. Als aan alle eisen is voldaan, mag een bedrijf het teeltmateriaal met het certificaat en label Elite verhandelen. In 2024 waren er 26 bedrijven geautoriseerd voor het gebruik van het Elite-label Grootfruit.
Elite Softfruit
Naktuinbouw ontwikkelde samen met de kleinfruitsector een erkenningssysteem dat meerwaarde en topkwaliteit herkenbaar maakt. Naktuinbouw Elite Softfruit is ook een aanvulling op de EU-certificering van fruitgewassen. Er waren in 2024 acht geautoriseerde deelnemers voor het gebruik van het Elitelabel Softfruit.
BOOT
Bemonstering Onder Officieel Toezicht (BOOT) is een module die Naktuinbouw samen met de NVWA ontwikkelde voor bemonstering van tomaten- en paprikazaden voor officiële toetsing op ToBRFV. Naktuinbouw houdt toezicht met een bedrijfsaudit. De NVWA houdt toezicht op BOOT via een nacontrole en een audit op het systeem. Zes bedrijven voldeden in 2024 aan de BOOT-eisen en beschikken over een BOOT-autorisatie.
NAFI
Naktuinbouw Authorized Field Inspection (NAFI) is een systeem dat zaadbedrijven autoriseert voor monitoring van de zaadproductie. Het richt zich vooral op het voldoen aan allerlei eisen op de gebieden identiteit, kwaliteit en gezondheid. Er waren in 2024 drie zaadbedrijven NAFI-geautoriseerd.
NAL
NAL staat voor Naktuinbouw Authorized Laboratories. NAL stelt deelnemers in staat de juiste beslissingen te nemen op basis van betrouwbare data uit laboratoriumtoetsingen in bedrijfseigen laboratoria. Met de certificaten kunnen deelnemers gezondheid en kwaliteit aantonen voor internationale handel. Er waren in 2024 wereldwijd twintig deelnemers. Samen vertegenwoordigen de bedrijven met een autorisatie voor NAL ruim 80% van het marktaandeel in de internationale verhandeling van groentezaden.
ASLN
Authorized Service Laboratories Naktuinbouw (ASLN) is een autorisatiesysteem gericht op laboratoriumtoetsen aan grond, plantmateriaal en/of zaden. Het ASLN-systeem is bedoeld voor servicelaboratoria. Negen bedrijven voldeden in 2024 aan de ASLN-eisen en beschikken over een ASLN-autorisatie.
Select Plant
Naktuinbouw Select Plant is een systeem voor partijen teeltmateriaal van extra kwaliteit. Naktuinbouw voert extra keuringen, monsternames en toetsingen uit voor ziektevrijheid in de gewassen Asparagus, Alstroemeria, Freesia en Hosta. Er waren in 2024 25 deelnemers.
Naktuinbouw Select Plant Laan & Sierbomen waarborgt de zekerheid van identiteit en herkomst in laan- en sierbomen. Er waren in 2024 19 deelnemers.
Naktuinbouw Select Plant Plantuien waarborgt onder meer dat de erkende bedrijven teeltmateriaal telen op AM-vrije percelen. Er waren in 2024 100 deelnemers.
