Gezondheid, Testen & Analyses

Toetsen geven inzicht in de kwaliteit van plantmateriaal. De laboratoria van Naktuinbouw onderzoeken plantmateriaal op de aanwezigheid van schadelijke virussen, schimmels, bacteriën, nematoden en andere organismen. Met een brede kennis en hightech apparatuur bieden wij zekerheid over goed getoetst plantmateriaal en resistenties.

Om te voldoen aan de nieuwste internationale richtlijnen werken wij nauw samen met organisaties zoals de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit), EPPO (European and Mediterranean Plant Protection Organisation), ISTA (International Seed Testing Association) en ISHI (International Seed Health Initiative).

Steeds meer ELISA-toetsen vervangen door PCR-toetsen

Om de sector nog beter te ondersteunen blijft Testen & Analyses nieuwe toetsen ontwikkelen. Deze toetsen helpen bij een juiste diagnose van planten met symptomen en garanderen de afwezigheid van bepaalde ziekteverwekkers. In 2024 vervingen we geleidelijk de ELISA-toetsen op plantmateriaal door PCR-toetsen.

Deze overstap brengt verschillende voordelen met zich mee:

• PCR-monsters mogen uit meer bladeren bestaan en detecteren ook beginnende of latente infecties.
• Automatisering en robotisering zijn beter mogelijk, wat zorgt voor een stabiele capaciteit en kortere
  doorlooptijden.
• De monstername is eenvoudiger dankzij een uniforme toetsmethode. Hierdoor hoeven er geen
  aparte monsters te worden genomen voor verschillende virussen.
• We kunnen sneller inspelen op de ontdekking van nieuwe ziekteverwekkers.

Voorbereidingen gestart nieuwbouw laboratorium

Om in te spelen op ontwikkelingen binnen de sector, in het vak en in onze organisatie zijn investeringen nodig. In 2023 brachten we de wensen in kaart voor onze laboratoriumfaciliteiten. Door de omvang van de investering zijn we verplicht om de bouw Europees aan te besteden. In de zomer van 2024 startten we de aanbesteding voor het ontwerp van nieuwbouw en uitbreiding van onze laboratoria.

EPPO zet onze kennis van ziekteverwekkers in voor project

EPPO evalueerde in 2018 welke ziekteverwekkers voldoen aan de eisen voor een RNQP. ‘Regulated Non-Quarantine Pests’ zijn schadelijke organismen die voorkomen in de EU en niet uitgeroeid hoeven te worden. EPPO nam in de evaluatie alle toenmalige Q-organismen die in de EU voorkomen mee, en ook de ziekteverwekkers uit de verkeersrichtlijnen. De lijst RNQP’s die in de EU-Plantgezondheidsverordening is opgenomen, is gebaseerd op de EPPO-evaluatie.

Voor de fruitgewassen is die evaluatie toen niet geheel uitgevoerd. Alle ziekteverwekkers uit de verkeersrichtlijn werden automatisch als RNQP opgenomen in de EU-Plantgezondheidsverordening. En daarmee zijn ze dus gereguleerd volgens de plantgezondheidswet en de verkeersrichtlijn. Van een (groot) aantal van deze ziekteverwekkers is het maar de vraag of ze volgens de regels van de EU-Plantgezondheidsverordening voldoen aan de RNQP-criteria. De Europese Commissie constateerde dit en vroeg daarom aan EPPO om de evaluatie voor fruitgewassen alsnog uit te voeren.

De opdracht is om alle RNQP’s van fruitgewassen te evalueren. Bij de evaluatie wordt gekeken naar de criteria van een RNQP. Omdat Naktuinbouw de bevoegde autoriteit is voor de RNQP’s, vroeg EPPO om onze bijdrage aan het project. Er staan 154 ziekteverwekkers voor fruitgewassen op de RNQP-lijst. Een beperkt aantal was al eerder beoordeeld, een gedeelte handelde het Spaanse IVIA (agrarisch onderzoeksinstituut) af en de rest beoordeelde Naktuinbouw in 2024.

Voor de beoordeling verzamelden we de basiskennis van de ziekteverwekkers en beoordeelden we die informatie op correctheid. Het resultaat was 99 informatiebladen over 260 ziekteverwekker / gewascombinaties in december. Een mooie basis voor EPPO om te gebruiken bij de evaluatie.